عاشقان حــضرت صـــاحــب الــزمان خوش آمدید طوری باشید که امام زمان به دیدن شما بیاید . می آید انشاء الله مـدیـروبســایــت :مـــــــــــــحمد ضـــــــــیاء احــــــمدی زاده . هــــــــــــرات _ افـــــــغانــــســــــتـان
زندگیــــــــــــــنامه حــضـــرت عــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــلی ( - علیه السلام - )
حضرت على (ع) در سيزده رجب سال 30 عام الفيل در
كعبه به دنيا آمد مادرش فاطمه بنت اسد و پدرش ابوطالب نام داشت. در بيست و يكم ماه
رمضان سال 40 هجرى در شهر كوفه به درجه شهادت رسيد. قبر مطهرش در نجف اشرف قرار
دارد با توجه به اينكه اميرمومنان ده سال پيش از بعثت
پيامبر (ص) ديده به جهان گشود و در حوادث تاريخ اسلام هموارده در كنار پيامبر
اسلام (ص) قرار داشت و پس از درگذشت آن حضرت نيز سى سال زندگى نمود،
در آغوش پيـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــامبر
على(ع) در اين دوره كه دوره حساس شكلگيرى شخصيت
و دوره پذيرش تربيتى و روحى او بود، در خانه حضرت محمد (ص) و تحت تربيت او به
سربرد. مورخان اسلامى در اين زمينه مىنويسند: يك سال، قحطى بزرگى در مكه رخ داد. در آن زمان
ابوطالب عموى پيامبر داراى عائله زياد و هزينه سنگينى بود. حضرت محمد (ص )به عموى
ديگر خود «عباس» كه از ثروتمندترين افراد بنى هاشم بود، پيشنهاد كرد كه هر كدام از
ما يكى از فرزندان ابوطالب را به خانه خود ببريم تا فشار مالى ابوطالب كم شود،
عباس موافقت كرد، و هر دو نزد ابوطالب رفتند و موضوع را با او در ميان گذاشتند.
ابوطالب با اين پيشنهاد موافقت كرد. در نتيجه عباس، «جعفر» و حضرت محمد ص «على» را
به خانه خود برد. على (ع) همچنان در خانه آن حضرت بود تا آنكه خداوند او را به
نبوت مبعوث فرمود و على (ع) او را تصديق كرد و از او پيروى نمود. پيامبر اسلام (ص)
پس از گرفتن على فرمود: همان را برگزيدم كه خدا او را براى من برگزيد. از آنجا كه حضرت محمد (ص) در سنين كودكى - پس از
درگذشت عبدالمطلب - در حانه عمويش ابوطالب و تحت كفالت او بزرگ شده بود، مىخواست
با تربيت يكى از فرزندان او، زحمات وى و همسرش فاطمه بنت اسد را جبران كند و از
ميان فرزندان او نظر به على (ع) داشت على (ع) در دوران خلافت خود، در خطبه «قاصعه» به
اين دوره تربيتى خود اشاره نموده و مىفرمايد: «شما (ياران پيامبر) از خويشاوندى نزديك من با
رسول خدا و موقعيت خاصى كه با آن حضرت داشتم آگاهيد و مىدانيد موقعى كه من خردسال
بودم، پيامبر مرا در آغوش مىگرفت و به سينه خود مىفشرد و مرا در بستر خود
مىخوابانيد به طورى كه من بدن او را لمس مىكردم، بوى خوش آن را مىشنيدم و او
غذا در دهان من مىگذارد من همچون بچهاى كه به دنبال مادرش مىرود، همه
جا همراه او مىرفتم، هر روز يكى از فضائل اخلاقى خود را به من تعليم مىكرد و
دستور مىداد كه از آن پيروى كنم.»
على (ع) در غار حرأ
حضرت محمد (ص) پيش از آنكه به رسالت مبعوث شود،
سالى يك ماه در غار حرأ به عبادت مىپرداخت ودر اين مدت اگر تهيدستى نزد وى مىرفت
به او طعام مىداد و وقتى كه ماه به پايان مىرسيد و مىخواست به خانه برگردد،
ابتدأا به مسجدالحرام مىرفت و هفت بار يا هر قدر كه خدا مىخواست خانه خدا را
طواف مىكرد و سپس به منزل خود باز مىگشت.
قرائن نشان مىدهد كه حضرت محمد (ص) با عنايت
شديدى كه نسبت به على (ع) داشت او را در آن يك ماه همراه خود به حرأ مىبرد وقتى كه فرشته وحى براى نخستين بار در همان غار
بر حضرت محمد (ص) نازل شد و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، على (ع) در كنار آن
حضرت بود و آن روز از همان ماهى بود كه حضرت محمد (ص) براى عبادت به كوه حرأ
مىرفت على (ع) در خطبه «قاصعه» در اين باره مىفرمايد: «پيامبر هر سال در كوه حرأ به عبادت مىپرداخت و
جز من كسى او را نمىديد...هنگامى كه وحى بر آن حضرت نازل شد، صداى ناله شيطان را
شنيدم، به رسول خدا عرض كردم: اين ناله چيست؟ فرمود: اين ناله شيطان است و علت
نالهاش اين است كه او از اينكه در روى زمين اطاعت شود، نااميد گشته است. آنچه را
من مىشنوم تو نيز مىشنوى و آنچه را مىبينم تو نيز مىبينى جز اينكه تو پيامبر
نيستى، بلكه وزيرو بر خير و نيكى هستى.»
اين گفتار گر چه مىتواند مربوط به عبادت پيامبر
در حرأ در دوران پس از رسالت باشد، ولى قرائن گذشته و اينكه عبادت پيامبر در حرأ
غالبا قبل از رسالت بوده است، نشان مىدهد كه اين گفتار مربوط به دوران قبل از
رسالت پيامبر اسلام (ص) باشد. در هر حال پاكى روح على (ع) و تربيتهاى پيگير پيامبر
سبب شد كه او در همان دوران كودكى با قلب حساس، ديده نافذ و گوش شنوا، چيزهايى را
ببيند و اصواتى را بشنود كه براى مردم عادى ديدن و شنيدن آنها ممكن نيست. ابن ابى الحديد معتزلى در شرح نهج البلاغه
مىنويسد:
«در كتب صحاح روايت شده است كه وقتى جبرئيل براى
نخستين بار بر پيامبر نازل گرديد و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، على (ع) در
كنار پيامبر اسلام بود.» ازامام صادق (ع) نقل شده است كه فرمود: «على
(ع) پيش از رسالت پيامبر اسلام همراه آن حضرت نور نبوت را مىديد و صداى فرشته
را مىشنيد. پيامبر اسلام (ص) به او مىفرمود: اگر من خاتم پيامبران نبودم، تو
شايستگى مقام نبوت را داشتى ولى تو وصى و وارث من، سرور اوصيأ و پيشواى پرهيزگاران
هستى.»
دومين قسمت از زندگانى على (ع) را بخش از بعثت
تا هجرت به مدينه تشكيل مىدهد كه از نظر زمانى سيزده سال مىشود. اين بخش از
زندگانى امام شامل يك سلسله خدمات و مجاهدات درخشان و اقدامات بزرگ و برجسته على
(ع) در راه پيشرفت اسلام مىباشد كه در تاريخ اسلام نصيب كسى جز او نشده است
نخستين كسى كه اسلام آورد
نخستين افتخار على (ع) در اين دوران پيشگام بودن
وى در پذيرفتن اسلام، و يا به عبارت صحيحتر، ابراز و اظهار اسلام ديرينه خويش است
زيرا على (ع) از كوچكى يكتاپرست بود و هرگز آلوده به بت پرستى نبودتا اسلام او به
معناى دست كشيدن از بت پرستى باشد (در حالى كه در مورد ساير ياران پيامبر چنين
نبود) پيشگام بودن در پذيرفتن اسلام، ارزشى است كه
قرآن مجيد روى آن تكيه كرده و صريحا اعلام نموده است كه كسانى كه در گرايش به
اسلام پيشگام بودهاند، در پيشگاه خدا ارزش والايى دارند، آنجا كه مىفرمايد: «و
پيشگامان، پيشگام، آنان مقربانند.»توجه خاص قران به موضوع «سبقت در گروش به آيين
اسلام» به حدى است كه حتى كسانى را كه پيش از فتح مكه ايمان آورده و جان و مال خود
را در راه خدا بذل نمودهاند، از افرادى كه پس از پيروزى مسلمانان برمكيان، ايمان
آورده و جهاد كردهاند، برتر شمرده است چه رسد به كسانى كه پيش از هجرت و در
سالهاى نخست ظهور اسلام، مسلمان شدهاند، آنجا كه مىفرمايد:«كسانى از شما كه پيش از پيروزى (فتح مكه) در
راه خدا انفاق كردند و سپس به جهاد پرداختند، با كسانى كه بعد از آن در راه خدا
انفاق و جهاد كردند، يكسان نيستند، بلكه آنان در پيشگاه خدا مقامى برتر دارند و
خداوند به هر دو وعده نيك داده است...»
دلائل پيشگامى على (ع) در اسلام
دلائل و شواهد پيشگامى على (ع) در متون اسلامى
به قدرى فراوان است كه بيان همه آنها از حد گنجايش این وبسایت بيرون است ولى به عنوان نمونه تعدادى از آنها را
ذيلا مىآوريم: الف- پيش از همه، خود پيامبر اسلام (ص) به
پيشقدم بودن على (ع) تصريح كرده و در ميان جمعى از ياران خود فرمود:«نخستين كسى كه در روز رستاخيز با من در كنار
حوض (كوثر) ملاقات مىكند پيشقدمترين شما در اسلام، على بن ابى طالب است.» بعضی از محدثان دراین باره چنین نقل کرده اند حضرت
محمد (ص) روز دوشنبه به نبوت مبعوث شد و على (ع) فرداى آن روز (سه شنبه) با او
نماز خواند. - امام در خطبه «قاصعه» مىفرمايد: «آن روز اسلام جز به خانه پيامبر و
خديجه راه نيافته بود و من سومين نفر آنها بودم. نور وحى و رسالت را مىديدم، و
بوى نبوت را مىشنيدم.»امام در جاى ديگر از سبقت خود در اسلام چنين ياد
مىكند:«خدايا من نخستين كسى هستم كه به سوى تو بازگشت، و پيام تو را شنيد و به
دعوت پيامبر تو پاسخ گفت و پيش از من جز پيامبر اسلام كسى نماز نگزارد.»على (ع) مىفرمود: من بنده خدا و برادر پيامبر و
صديق اكبرم، اين سخن را پس از من جز دروغگوى افترأ ساز، نمىگويد. من هفت سال پيش
از مردم با رسول خدا نماز گزاردم .عفيف بن قيس كندى مىگويد:
من در زمان جاهليت بازرگان عطر بودم. در يكى از
سفرهاى تجارتى وارد مكه شدم و مهمان عباس (يكى از بازرگانان بزرگ مكه) شدم، در يكى
از روزها در مسجدالحرام در كنار عباس نشسته بودم، در اين هنگام كه خورشيد به اوج
رسيده بود، جوانى به مسجد در آمد كه صورتش همچون قرص ماه نورانى بود، نگاهى به
آسمان كرد و سپس رو به كعبه ايستاد و شروع به خواندن نماز كرد، چيزى نگذشت كه
نوجوانى خوش سيما به وى پيوست و در سمت راست او ايستاد. سپس زنى كه خود را پوشانده
بود، آمد و در پشت سر آن دو نفر قرار گرفت و هر سه با هم مشغول نماز و ركوع و سجود
شدند من (از ديدن اين منظره كه در مركز بت پرستان، سه
نفر آيين ديگرى غير از مرام بت پرستى را برگزيدهاند) در شگفت ماندم، رو به عباس
كرده و گفتم: حادثه بزرگى است! او نيز اين جمله را تكرار كرد و افزود: آيا اين سه
نفر را مىشناسى؟ گفتم: نه. گفت: نخستين كسى كه وارد شد جلوتر از هر دو نفر ايستاد،
برادر زاده من محمد بن عبدالله (ص)، و دومين فرد، برادرزاده ديگر من على بن ابى
طالب (ع)، و سومين شخص همسر محمد است. و او مدعى است كه آيين وى از طرف خداوند
نازل شده است و اكنون در روى زمين، جز اين سه نفر كسى از اين دين پيروى نمىكند.اين قضيه بخوبى نشان مىدهد كه در آغاز دعوت
پيامبر اسلام (ص) غير از همسرش خديجه، تنها على (ع) آيين او را پذيرفته بوده است
حامى و جانشين پيامبر (ص)
پيامبر اسلام به مدت سه سال، از دعوت عمومى خود
دارى مىورزيد و تنها در تماسهاى خصوصى با افرادى كه زمينه پذيرش را در آنها احساس
مىكرد، آنها را به اسلام دعوت مىكردپس از سه سال فرشته وحى نازل شد و فرمان خدا را
ابلاغ كرد كه پيامبر دعوت همگانى خود را از طريق دعوت خويشان و بستگان آغاز نمايد.
فرمان خدا چنين بود:
«بستگان نزديك خود را از عذاب الهى بيم ده، و
پرو بال مهر و مودت خود را بر سر افراد با ايمان فروگستر (نسبت به آنان ابراز
علاقه و محبت كن) پس اگر با تو از در مخالفت وارد شوند بگو من از كارهاى (بد) شما
بيزارم.»پیامبر (ص) به حضرت علی دستور می دهد که یک
مهمانی ترتیب دهد وخویشان را دراین مهمانی دعوت می نماید سند این مهمانی درمیان
مورخان موجود است که درپایان پیامبر(ص) ازآنان به دعوت به اسلام می کند که می
فرماید هرکس اول تر ازهمه ایمان بیاورد وزیر و جانیشن من خواهد بود که چند بار تکرارمی
کند که درتمام موارد حضرت علی به حضرت محمد (ص) لبیک می گوید ..
فداكارى بزرگ
در سال سيزدهم بعثت، به دنبال انعقاد پيمان عقبه
دوم در شب سيزدهم ذيحجه، ميان پيامبر اسلام (ص) و يثربيان كه طى آن مردم يثرب
پيامبر را به آن شهر دعوت نموده و قول حمايت و دفاع از آن حضرت دادند، و از فرداى
آن شب مسلمانان مكه بتدريج به يثرب هجرت كردند، سران قريش دانستند پايگاه تازهاى
براى نشر دعوت اسلام در يثرب آماده شده است، از اينرو احساس خطر كردند، چه،
مىترسيدند كه پس از آنهمه آزار و اذيت كه به پيامبر و پيروان او رساندهاند،
پيامبر در صدد انتقام بر آيد و اگر هم فرضا قصد جنگ نداشته باشد، ممكن است راه
بازرگانى قريش به شام را كه از كنار يثرب عبور مىكرد، مورد تهديد قرار دهد. براى
رويارويى با چنين خطرى، در آخر ماه صفر سال 14 بعثت در «دارالندوه» (مجلس شوراى
مكه) اجتماع كردند و به چاره انديشى پراختند. در اين شورا برخى از حاضران پيشنهاد
كردند كه پيامبر تبعيد يا زندانى شود ولى پيشنهاد رد شد. سرانجام تصميم گرفتند او
را به قتل برسانند، اما كشتن پيامبر كار آسانى نبود زيرا بنى هاشم آرام نمىنشستند
و به خونخواهى بر مىخاستند. سرانجام تصميم گرفتند كه از هر قبيله جوانى آماده شود
تا شبانه دسته جمعى بر سر حضرت محمد (ص) بريزند و او را در بستر خواب قطعه قطعه
كنند، در اين صورت قاتل، يك نفر نخواهد بود و بنى هاشم نمىتوانند به خونخواهى
برخيزند زيرا جنگ با همه قبائل براى آنان مقدور نخواهد بود و ناچار به گرفتن
خونبها راضى خواهند شد و ماجرا خاتمه خواهد يافت. قريش براى اجراى نقشه خود شب اول
ربيع الاول را انتخاب كردندخداوند بعدها هر سه نقشه آنان را يادآورى نموده
و فرمود: «به يادآور هنگامى را كه كافران نقشه مىكشيدند كه تو را به زندان
بيفكنند، يا به قتل برسانند و يا (از مكه) خارج سازند. آنها چاره مىانديشيدند (و
تدبير مىكردند) و خداوند هم تدبير مىكرد و خدا بهترين چاره جويان (و مدبران)
است».به دنبال اين تصميم قريش، فرشته وحى پيامبر را از نقشه شوم مشركان آگاه ساخت
و دستور الهى را ابلاغ كرد كه پيامبر شهر مكه را به عزم يثرب ترك كندما همه می دانیم که حضرت علی درموقع از تاریخ
اسلام چه نقشی مهمی را انجام داد و این داستان خواب شدن حضرت علی به جای پیامبر را
هرکس که مسلمان باشد می داند من دراین قسمت نمی خواهم زیاد بحث کنم فقط می دانم که
جان شرین را فدا کردن خیلی سخت خواهد بود و آن بزرگوار این کاررا کرد چون عاشق
پیامبر خود بود سرانجام نجات شرین به او داده شد که ازاو درتاریخ به نام نیک یاد
می کنند مولا روحت شاد و یادت گرامی باد..
على (ع) برادر پيامبر (ص)
اخوت اسلامى و پيوند برادرى از اصول اجتماعى
آيين اسلامى است. پيامبر اسلام به صورتهاى مختلف و گوناگون در ايجاد و استوار
ساختن اين پيوند، كوشش نموده است. از آن جمله پس از ورود به مدينه تصميم گرفت ميان
مسلمانان مهاجر و انصار پيمان برادرى منعقد سازد، به اين منظور روزى در اجتما(ع)
مسلمانان بپاخاست و فرمود: «تآخوا فى الله اخوين اخوين»: در راه خدا، دو تا دوتا
برادر شويد. آنگاه مسلمانان دوبدو دست يكديگر را به عنوان برادرى فشردند و بدين
ترتيب وحدت و همبستگى بين آنان استوارتر گرديد البته در اين پيمان نوعى هماهنگى و
تناسب افراد با يكديگر از نظر ايمان و فضيلت و شخصيت اسلامى رعايت مىشد. اين معنا
با دقت در وضع و حال افرادى كه با هم برادر شدند بخوبى روشن مىگرددپس از آنكه براى هر يك از حاضران برادرى تعيين
گرديد، على (ع) كه تنها مانده بود، با چشمان اشكبار به حضور پيامبر عرض كرد: بين
من و كسى پيوند برادرى برقرار نساختى. پيامبر فرمود: تو برادر من در دو جهان
هستى.آنگاه بين خود و على (ع) عقد برادرى خواند. اين موضوع ميزان عظمت و فضيلت على
(ع) را بخوبى نشان مىدهد و روشن مىسازد كه وى تا چه حد به رسول خدا نزديك بوده
است.
در جنگ بدرمىدانيم كه جنگ بدر نخستين جنگ كامل العيار
ميان مسلمانان و مشركان بود و به همين دليل نخستين آزمايش نظامى بين طرفين به شمار
مىرفت و از اين پيروزى هر يك از طرفين در اين جنگ بسيار مهم بود اين جنگ در سال دوم هجرت رخ داد. پيامبر (ص) در
اين سال آگاهى يافت كه كاروان بازرگانى قريش به سرپرستى ابوسفيان، دشمن ديرينه
اسلام، از شام عازم بازگشت به مكه است، و چون مسير كاروان از نزديكيهاى مدينه رد
مىشد،پيامبر اسلام با 313 نفر از مهاجران و انصار به منظور ضبط كاروان به سوى
منطقه بدر كه مسير طبيعى كاروان بود، حركت كردهدف پيامبر ازاين حركت آن بود كه قريش بدانند خط
بازرگانى آنها در دسترس نيروهاى اسلام قرار دارد و اگر آنها از نشر و تبليغ اسلام
و آزادى مسلمانان جلوگيرى كنند، شريان حيات اقتصادى آنان به وسيله نيروهاى اسلام
قطع خواهد شداز طرف ديگر ابوسفيان چون از حركت مسلمانان
آگاهى يافت، با انتخاب يك راه انحرافى از كنارههاى درياى سرخ، كاروان را بسرعت از
منطقه خطر دور كرد و همزمان با اين عمل، از سران قريش در مكه استمداد كردبه دنبال استمداد ابوسفيان، تعداد 950 تا 1000
نفر از مردان جنگى قريش به سوى مدينه حركت كردند. در روز 17 رمضان اين گروه با
مسلمانان رو در رو قرار گرفتند، در حالى كه نيروى شرك سه برابر نيروى اسلام بود در آغاز نبرد، سه تن از دلاوران قريش كه تا
دندان مسلح بودند، به نامهاى: «عتبه» (پدر هند، همسر ابوسفيان) برادر بزرگ او
«شيبه» و «وليد» (فرزند عتبه) فرياد كشان به وسط ميدان جنگ آمدند و هماورد
خواستند. در اين هنگام سه نفر از دلاوران انصار براى نبرد با آنان وارد ميدان شدند
و خود را معرفى كردند. قهرمانان قريش كه از جنگ با آنان خوددارى نموده فرياد زد:
اى محمد! افرادى كه از اقوام ما، همشان ما هستند، براى جنگ با ما بفرستدر اين هنگام رسول خدا (ص) به «عبيده بن حارث بن
عبدالمطلب»، «حمزه بن عبدالمطلب» و «على بن ابيطالب (ع) »دستور داد به جنگ اين سه
تن بروند، اين سه مجاهد شجا(ع)، روانه رزمگاه شدند و خود را معرفى كردند. آنان هر
سه نفر را براى مبارزه پذيرفتند و گفتند: همگى همشان ما هستند. از اين سه تن
«حمزه» با،«شيبه»، «عبيده» با «عتبه» و «على» كه جوانترين آنها بود، با «وليد»،
دايى معاويه، روبرو شدند و جنگ تن به تن آغاز گرديد. «على» و «حمزه» هر دو، هماورد
خود را بسرعت به قتل رساندند ولى ضربات متقابل ميان «عبيده» و «عتبه» هنوز ادامه
داشت و هيچ كدام بر ديگرى غالب نمىشد، از اين رو «على» و «حمزه» پس از كشتن
رقيبان خود، به كمك، «عبيده» شتافتند و عتبه را نيز به هلاكت رساندند.على (ع) بعدها در يكى از نامههاى خود به معاويه
با اشاره به اين حادثه نوشت: شمشيرى كه آن را در يك جنگ بر جد تو(عتبه) و دايى
تو(وليد) و برادرت حنظله فرود آوردم، هم اكنون نزد من است.
شجاعت بى نظير در جبهه احد
جنک احد بعد ازجنک بدر دومین نبرد دراسلام بود
که کفار قریش برای انتقام کشته های که دربدرداده بود این جنک را تدارک دید
ومتاسفانه به دلیل عمل نکردن به دستورات پیامبر (ص) طوری شد که کفار حضرت حمزه
سیده الشهدا را به شهادت رساند و مادرمعاویه جگرایشان از سینه بیرون کرده و آن را
به دندان کشاند که از آن به بعد به هنده جگرخوار معروف شد .از امام صادق (ع) نقل
شده است كه فرمود: «پرچمداران سپاه شرك در جنگ احد نه نفر بودند كه همه آنها به
دست على (ع) به هلاكت رسيدند». ابن اثير نيز مىگويد: «كسى كه پرچمداران قريش را
شكست داد، على (ع) بود.»بعد ازشکست کفار همه مسلمانان به جز عده ای
قلیلی به طرف غنایم حرکت کرده تا غنیمتی برای خود به دست آورد وحتی آنان
تیراندازانی که به پشت کوه کذاشته شده بود هم حرکت کردند مشرکان از آن طریق توانست
یک ضد حمله به مسلمانان انجام و یک دفعه اوضاع به نفع آنان گشت . در اينجا بود كه
نقش على (ع) نمايان گرديد زيرا على (ع) با شجاعت و رشادتى بى نظير در كنار پيامبر
شمشير مىزد و از وجود مقدس پيشواى عظيم الشان اسلام در برابر يورشهاى مكرر فوجهاى
متعدد مشركان حراست مىكرد«ابن اثير» در تاريخ خود مىنويسد: پيامبر اسلام
(ص) گروهى از مشركين را مشاهده كرد كه عازم حمله بودند، به على دستور داد به آنان
حمله كند، على (ع) به فرمان پيامبر به آنان حمله كرد و با كشتن چندين تن موجبات
تفرق آنان را فراهم ساخت. پيامبر سپس گروه ديگرى را مشاهده كرد و به على (ع) دستور
حمله داد و على آنان را كشت و متفرق ساخت. در اين هنگام فرشته وحى به پيامبر عرض
كرد: اين، نهايت فداكارى است كه على (ع) از خود نشان مىدهد. رسول خدا فرمود: او
از من است و من از او هستم. در اين هنگام صدايى از آسمان شنيد كه مىگفت: «لاسيف
الا ذوالفقار، ولافتى الا على»
ج- در جنگ احزاب (خندق)
جنگ احزاب، چنانكه از نامش پيداست، نبردى بود كه
در آن تمام قبائل و گروههاى مختلف دشمنان اسلام براى كوبيدن «اسلام جوان» متحد شده
بودند. بعضى از مورخان نفرات سپاه «كفر» را در اين جنگ بيش از ده هزار نفر
نوشتهاند، در حالى كه تعداد مسلمانان از سه هزار نفر تجاوز نمىكردسران قريش كه فرماندهى اين سپاه را به عهده
داشتند، باتوجه به تاریخ حادثه های زیادی دراین جنک به وقوع پیوست که ازآن جمله که
پیشنهاد سلمان برای حفرخندق بود و ماجرای جنک دلاورانه مولا علی علیه سلام با آن
پهلوان معروف کفار
آن قهرمان نامدار عرب بنام <عمرو بن
عبدود> بود كه نيرومندترين و دلاورترين مرد رزمنده عرب به شمار مى رفت , او را
با هزار مرد جنگى برابر مى دانستند و چون در سرزمينى بنام <يليل > به تنهايى
بر يكگروه دشمن پيروز شده بود, <فارس
يليل > شهرت داشت . عمرو در جنگ بدر شركت جسته و در آن زخمى شده بود و به همين
دليل از شركت در جنگ احد باز مانده بود و اينك در جنگ خندق براى آنكه حضور خود را
نشان دهد, خود را نشاندار ساخته بودعمرو پس از پرش از خندق , فرياد <هل من
مبارز> سرداد و چون كسى از مسلمانان آماده مقابله با او نشد, جسورتر گشت و
عقائد مسلمانان را به باد استهزاء گرفت و گفت : <شما كه مى گوييد كشتگانتان در
بهشت هستند و مقتولين ما در دوزخ , آيا يكى از شما نيست كه من او را به بهشت
بفرستم و يا او مرا به دوزخ روانه كند سپس اشعارى حماسى خواند و در ضمن آن گفت :
<بس كه فرياد كشيدم و در ميان جمعيت شما مبارز طلبيدم , صدايم گرفت نعره هاى پى در پى عمرو, چنان رعب و ترسى در
دلهاى مسلمانان افكنده بود كه در جاى خود ميخكوب شده قدرت حركت و عكس العمل از آنان
سلب شده بود هر بار كه فرياد عمرو براى مبارزه بلند مى شد, فقط على -ع - بر مى
خاست و از پيامبر اجازه مى خواست كه به ميدان برود, ولى پيامبر موافقت نمى كرد.
اين كار سه بار تكرار شد. آخرين بار كه على -ع - باز اجازه مبارزه خواست , پيامبر
به على -ع - فرمود: اين عمرو بن عبدود است على -ع - فرمود: من هم على هستم !
سرانجام پيامبر اسلام (ص ) موافقت كرد و شمشير
خود را به او داد, و عمامه بر سرش بست و براى او دعا كردعلى -ع - كه به ميدان جنگ رهسپار شد, پيامبر
اسلام (ص ) فرمود: <برز الاسلام كله الى الشرك كله >: تمام اسلام در برابر
تمام كفر قرار گرفته است . اين بيان بخوبى نشان مى دهد كه پيروزى يكى از آن دو نفر
بر ديگرى پيروزى كفر بر ايمان و ايمان بر كفر بود و به تعبير ديگر, كارزارى بود
سرنوشت ساز كه آينده اسلام و شرك را مشخص مى كردعلى -ع - پياده به طرف عمرو شتافت و چون با او
رو در رو قرار گرفت , گفت : تو با خود عهد كرده بودى كه اگر مردى از قريش يكى از
سه چيز را از تو بخواهد آن را بپذيرى او گفت - چنين است - نخستين درخواست من اين
است كه آيين اسلام را بپذيرى - از اين در خواست بگذر- بيا از جنگ صرف نظر كن و از
اينجا برگرد و كار محمد (ص ) را به ديگران واگذار. اگر او راستگو باشد, تو
سعادتمندترين فرد به وسيله او خواهى بود و اگر غير از اين باشد مقصود تو بدون جنگ
حاصل مى شود- زنان قريش هرگز از چنين كارى سخن نخواهند گفت . من نذر كرده ام كه تا
انتقام خود را از محمد نگيرم بر سرم روغن نمالم - پس براى جنگ از اسب پياده شو-
گمان نمى كردم هيچ عربى چنين تقاضايى از من بكند. من دوست ندارم تو به دست من كشته
شوى , زيرا پدرت دوست من بود. برگرد, تو جوانى - ولى من دوست دارم تو را بكشم عمرو از گفتار على -ع - خشمگين شد و با غرور از
اسب پياده شد و اسب خود را پى كر و به طرف حضرت حمله برد. جنگ سختى درگرفت و دو
جنگاور باهم درگير شدند. عمرو در يك فرصت مناسب ضربت سختى بر سر على -ع - فرود
آورد. على -ع - ضربت او را با سپر دفع كرد ولى سپر دو نيم گشت و سر آن حضرت زخمى
شد, در همين لحظه على -ع - فرصت را غنيمت شمرده ضربتى محكم بر او فرود آورد و او
را نقش زمين ساخت . گرد و غبار ميدان جنگ مانع از آن بود كه دو سپاه نتيجه مبارزه
را از نزديك ببينند. ناگهان صداى تكبير على -ع - بلند شد
د- فاتح دژ خيبر
پيامبر اسلام در سال هفتم هجرت تصميم به خلع
سلاح يهوديان خيبر گرفت انگيزه پيامبر در اين اقدام دو امر بود 1 خيبر به صورت
كانون توطئه و فتنه بر ضد حكومت نو بنياد اسلامى در آمده بود و يهوديان اين قلعه
بارها با دشمنان اسلام در حمله به مدينه همكارى داشتند, بويژه در جنگ احزاب نقش
مهمى در تقويت سپاه احزاب داشتند 2 گرچه
در آن زمان ايران و روم به صورت دو امپراتورى بزرگ , با يكديگر جنگهاى طولانى
داشتند, ولى ظهوراسلام به صورت يك قدرت سوم براى آنان قابل تحمل نبود, از اينرو
هيچ بعيد نبود كه يهوديان خيبر آلت دست كسرى يا قيصر گردند و با آنها براى كوبيدن
اسلام همدست شوند و يا همانطور كه مشركان را بر ضد اسلام جوان تشويق كردند, زمانی که جنگ درگرفت مسلمانان توانست قسمت زیادی
از خیبررا بگیرد یک قسم آن را نتوانست فرماندهی را به هرکس که می داد شکست خورده
برمی کشت پس ازاین شکست هاوصبای آن روزفرماندهی را به حضرت علی علیه سلام واگذار
نمودو گفت که على كجاست ؟عرض كردند: به درد چشم دچار شده و به استراحت پرداخته است
. پيامبر فرمود: على را بياوريد.وقتى على (ع ) آمد, حضرت براى شفاى چشم او دعا كرد
و به بركت دعاى پيامبر ناراحتى على (ع ) بهبود يافت . آنگاه پرچم را به دست او
داد. على (ع ) گفت يا رسول الله آنقدر با
آنان مى جنگم تا اسلام بياورند. پيامبر فرمود: به سوى آنان حركت كن و چون به قلعه
آنان رسيدى , ابتداءًا آنان را به اسلام دعوت كن و آنچه در برابر خدا وظيفه دارند
(كه از آيين حق الهى پيروى كنند) به آنان يادآورى كن . به خدا سوگند اگر خدا يك
نفر را به دست تو هدايت كند, بهتر از اين است كه دارى شتران سرخ موى باشى . على ع
رهسپار اين ماموريت شد و آن قلعه محكم و مقاوم را با شجاعتى بى نظير فتح نمود پيك
و نماينده مخصوص پيامبر (ص )
درآیات برائت نماينده مخصوص پيامبر
(ص ) پیامبر(ص) وقتی آیات برائت نازل شد ابوبکر را
مامور کرد تا آن را ببرد برای مکیان ابلاغ نماید ابوبكر راه مكه را در پيش گرفت كه
ناگهان وحى الهى نازل گرديد و به پيامبر دستور داد كه اين پيامها را, بايد خود
پيامبر و يا كسى كه از او است به مردم برساند و غير از اين دو نفر, كسى براى اين
كار صلاحيت ندارد.آيا اين فردى كه از ديدگاه وحى از پيامبر بود و اين جامه بر
اندام او دوخته شده بود چه كسى بود؟چيزى نگذشت كه پيامبر على (ع ) را احضار نمود و
به او فرمان داد كه راه مكه را در پيش گيرد, و ابوبكر را در راه دريابد و آيات را
از او بگيرد و به او بگويد كه وحى الهى , پيامبر را مامور ساخته است كه اين آيات را
يا خود پيامبر و يا فردى كه از او است بايد براى مردم بخواند, از اين جهت انجام
اين كار به من محول شده است . على (ع ) با <جابر> و گروهى از ياران رسول
خدا, در حالى كه بر شتر مخصوص پيامبر (ص ) سوار شده بود, راه مكه را در پيش گرفت و
سخن پيامبر را به ابوبكر رسانيد. او نيز آيات را به على (ع ) تسليم نمودامير
مومنان وارد مكه شد و روز دهم ذى الحجه بالاى جمزه عقبه , با ندايى رسا, آيات
نخستين سوره برائت را قرائت نمود و اخطاريه چهار ماده اى پيامبر را با صداى بلند
به گوش تمام شركت كنندگان رسانيداين پيام , همه مشركان فهميدند كه تنها چهار ماه
مهلت دارند كه تكليف خود را با حكومت اسلامى روشن سازند. آيات قرآن و اخطاريه
پيامبر تاثير عجيبى در افكار مشركين بخشيد و هنوز چهار ماه سپرى نشده بود كه آنان
دسته دسته رو به آيين توحيد آوردند, در سال دهم هجرت به آخر نرسيده بود كه شرك در
حجاز ريشه كن گرديدهنگامى كه ابوبكر از عزل خود آگاه شد با ناراحتى خاصى به مدينه
بازگشت و به حضور پيامبر(ص) رسيد و زبان به گله گشود و گفت مرا براى اين كار
(ابلاغ آيات الهى و خواندن اخطاريه ) لايق و شايسته ديدى , ولى چيزى نگذشت مرا از
اين مقام عزل و بركنار نمودى , آيا در اين مورد فرمانى از خدا رسيد؟پيامبر در پاسخ
فرمود: پيك الهى در رسيد و گفت جز من و يا كسى كه از خود من است , شخص ديگرى براى
اين كار صلاحيت ندارد.
غدير خم
پيامبر (ص) بعد از اتمام مراسم حج در آخرين سال عمر پربرکتش در راه برگشت در محلی به نام غديرخم در نزديکی جحفه دستور توقف داد ، زيرا پيک وحی فرمان داده بود که پيامبر (ص) بايد رسالتش را به اتمام برساند . پس از نماز ظهر پيامبر (ص) بر بالای منبری از جهاز شتران رفت و فرمود : " ای مردم ! نزديک است که من دعوت حق را لبيک گويم و از ميان شما بروم درباره من چه فکر مي کنيد ؟ " مردم گفتند : " گواهی مي دهيم که تو آيين خدا را تبليغ مي کردی " پيامبر فرمود : " آيا شما گواهی نمي دهيد که جز خدای يگانه ، خدايی نيست و محمد بنده خدا و پيامبر اوست ؟ " مردم گفتند : " آری ، گواهی مي دهيم . " سپس پيامبر (ص) دست حضرت علی (ع) را بالا گرفت و فرمود : " ای مردم ! در نزد مؤمنان سزاوارتر از خودشان کيست ؟ " مردم گفتند : " خداوند و پيامبر او بهتر مي دانند . " سپس پيامبر فرموند : " ای مردم ! هر کس من مولا و رهبر او هستم ، علی هم مولا و رهبر اوست . " و اين جمله را سه بار تکرار فرمودند . بعد مردم اين انتخاب را به حضرت علی (ع) تبريک گفتند و با وی بيعت نمودند
پس از رحلت رسول اکرم (ص)به علت شرايط خاصی که بوجود آمده بود ، حضرت علی (ع) از صحنه اجتماع کناره گرفت و سکوت اختيار کرد. نه در جهادی شرکت مي کرد و نه در اجتماع به طور رسمی سخن مي گفت . شمشير در نيام کرد و به وظايف فردی و سازندگی افراد مي پرداخت . فعاليتهای امام در اين دوران به طور خلاصه اينگونه است : 1 - عبادت خدا آنهم در شان حضرت علی (ع)2 - تفسير قرآن و حل مسائل دينی و فتوای حکم حوادثی که در طول 23سال زندگی پيامبر (ص) مشابه نداشت . 3 - پاسخ به پرسشهای دانشمندان ملل و شهرهای ديگر . 4 - بيان حکم بسياری از رويدادهای نوظهور که در اسلام سابقه نداشت . 5 - حل مسائل هنگامی که دستگاه خلافت در مسائل سياسی و پاره ای از مشکلات با بن بست روبرو مي شد . 6 - تربيت و پرورش گروهی که از ضمير پاک و روح آماده ، برای سير و سلوک برخوردار هستند . 7 - کار و کوشش برای تامين زندگی بسياری از بينوايان و درماندگان تا آنجا که با دست خويش باغ احداث مي کرد و قنات استخراج مي نمود و سپس آنها را در راه خدا وقف مي نمود
در گذشت پيامبر و مسئله رهبرى
بعدازپیامبر(ص) علی علیه سلام را کنارزده وخطبه
تاریخی درغدیرخم را به باد فراموشی گرفتند و این بزرگوار را به گفته خودش درآن
زمان مولا مانند آنکس بوده استخوان درگلویش گیرکرده باشد و اینان نگذاشتن حتی
پیامبر(ص)غسل داده شود وقبرگذاشته شود وسقیفه بنی ساعده گردهم جمع شدند و خلافت به
هم دیگر تبریک گفتن و بعدها هم آرام نه نشست و به خانه او داخل شده و درخانه اورا
آتش زدند و فاطمه را آزار و اذیت کردند گفته دانشمند آلمانی می گوید من درروز
قیامت از مردم زمان علی شکایت خواهم کردبه جای آنکه به دست علی قلم دهد به دست بیل
داده و نه گذاشتن که حرف بزند امام خودرا کنار زده ودرخطبه شقشقیه احوال خودرا به
صورت واضع بیان می کند که ابی حدید دانشمند از برادران اهل سنت شرح داد می توانید
به آن مراجعه نمائید وفعایت های امام دردوران خلفا زیاد بوده که ما ذیلا بعضی را
برای شما نقل می نمائیم فعاليت امام در اين مدت در امور يادشده در زير خلاصه مى
گردد: 1 عبادت و بندگى خدا, آنهم به صورتى كه در شان شخصيتى مانند على بود, تا
آنجا كه امام سجاد (ع ) عبادت و تهجد عجيب خود را در برابر عبادتهاى جد بزرگوار
خود, ناچيز مى داند 2 تفسير قرآن و حل مشكلات بسيارى از آيات , و تربيت شاگردانى
مانند <عبدالله بن عباس > كه بزرگترين مفسر اسلام , در ميان اصحاب به شمار
مى رفت 3 پاسخ به پرسشهاى دانشمندان ملل جهان , بالاخص يهود و مسيحيان كه پس از در
گذشت پيامبر براى تحقيق و پژوهش درباره آيين وى , رهسپار مدينه مى شدند و سئوالاتى
را مطرح مى نمودند و پاسخگويى جز على (ع ), كه تسلط او بر تورات و انجيل از خلال
سخنانش روشن بود, پيدا نمى كردند و اگر اين خلا به وسيله امام پر نمى شد جامعه
اسلامى در سرشكستگى شديدى فرو مى رفت , و هنگامى كه امام به كليه سئوالات آنها
پاسخهاى دندان شكن مى داد, شادمانى و شكفتگى عظيمى در چهره خلفا كه بر جاى پيامبر
نشسته بودند, پديدار مى شد4- بيان حكم شرعى و رويدادهاى نوظهور كه در اسلام
سابقه نداشت و يا قضيه چنان پيچيده بود كه قضات از داروى درباره آن ناتوان بودند.
اين نقطه از نقاط حساس زندگى امام است و اگر در ميان صحابه شخصيتى مانند على (ع )
نبود كه به تصديق پيامبر گرامى داناترين امت و آشناترين آنها به موازين قضا و
داورى به شمار مى رفت بسيارى از مسائل در صدر اسلام به صورت عقده لاينحل و گره
كورى باقى مى ماند
همين حوادث نوظهور ايجاب مى كرد كه پس از رحلت
پيامبر گرامى , امام آگاه و معصومى بسان پيامبر كه بر تمام اصول و فروع اسلام تسلط
كافى داشت , در ميان مردم باشد و علم وسيع و گسترده او, امت را از گرايشهاى
نامطلوب و عمل به قياس و گمان باز دارد و اين موهبت بزرگ به تصديق تمام ياران رسول
خدا ص جز امير المومنين (ع ) در كسى نبود
قسمتى از داوريهاى امام و استفاده ابتكارى و
جالب وى از آيات قرآن در كتابهاى حديث و تاريخ منعكس است و بعضى از دانشمندان
قسمتى از آنها را در كتاب مستقل گردآورده اند.
5 تربيت و پرورش گروهى كه ضمير پاك و روح آماده
اى براى سير و سلوك داشتند تا در پرتو رهبرى و نفوذ معنوى امام بتوانند قله هاى
كمالات معنوى را فتح كنند و آنچه را كه با ديده ظاهرى نمى بينند با ديده دل و چشم
باطنى ببينند6 كار و كوشش براى تامين زندگى بسيارى از
بينوايان و درماندگان , تا آنجا كه امام با دست خود باغ احداث مى كردند و قنات حفر
مى نمود و آن را در راه خدا وقف مى كرداین چند مورد که دربارده فعالیت مولا یاد شما می
توانید آن را درتاریخ مشاهد کنید سخن معروف عمرالخطاب درتاریخ ثبت است که می گفت :
اکر علی نبود من هلاک می شدم . که این سخن ازکسی پوشیده نیست .
چگونگى بيعت با اميرمومنان (ع )
بعداز مرک عثمان بن عفان مردم به خواسته طلحه و
زبیر راهی خانه علی علیه سلام شد و باآن حضرت بیعت کردند گرچه مولا ابتدا خودداری
کردو بعدازآن چون مردم زیاد اصرار کردند مولاهم پذیرفت ومولا علت قتل عثمان درخطبه
معروف شقشقیه درنهج البلاغه بیان کرده است و ماهمین جا به همین انداده اکتفا می
کنیم
نبرد در سه جبهه
خلافت و زمامدارى على (ع ) كه سراسر عدل و
دادگرى و احياى سنتهاى اصيل اسلامى بود, بر گروهى سخت و گران آمد و صفوف مخالفتى در برابر
حكومت او تشكيل گرديد. اين مخالفتها سرانجام به نبردهاى سه گانه با <ناكثين
>, <قاسطين > و <مارقين > منجر گرديد كه ذيلا در مورد هر يك
جداگانه توضيح مختصرى مى دهيم :
نبرد با ناكثيننبرد با ناكثين (پيمان شكنان ) از اين جهت رخ
داد كه طلحه و زبير كه با على بيعت كرده بودند, تقاضاى فرمانروايى بصره و كوفه را داشتند, ولى
امام با درخواست آنان موافقت نكرد. آنان سرانجام مخفيانه مدينه را به عزم مكه ترك
كردند و در آنجا با استفاده از بيت المال غارت شده توسط امويان , ارتشى تشكيل داده
رهسپار بصره شدند و آنجا را تصرف نمودند. على (ع ) مدينه را به عزم سركوبى آنان
ترك گفت و در نزديكى بصره نبرد شديدى رخ داد كه پيروزى على و شكست ناكثين پايان
يافت و اين همان جنگ جمل است كه در تاريخ براى خود سرگذشت گسترده اى دارد. اين
نبرد در سال 36هجرى رخ داد
نبرد با قاسطينمعاويه از مدتها قبل از خلافت على (ع ) مقدمات
خلافت را براى خود در شام تهيه ديده بود. وقتى امام به خلافت رسيد, فرمان عزل او را صادر
كرد, و يك لحظه نيز با ابقاى او بر حكومت شام موافقت نكرد. نتيجه اين اختلاف آن شد
كه سپاه عراق و شام در سرزمينى به نام <صفين > به نبرد پرداختند و مى رفت كه
سپاه على (ع ) پيروز شود, اما معاويه با نيرنگ خاصى در ميان سربازان على (ع )
اختلاف و شورش پديد آورد. سرانجام پس از اصرار زياد از جانب ياران على (ع ), امام
ناچار تن به حكميت ابوموسى اشعرى و عمرو عاص داد كه آنان درباره مصالح اسلام و
مسلمين مطالعه كنند و نظر خود را اعلام دارندفشار روى اميرمومنان جهت پذيرفتن مسئله حكميت به
پايه اى رسيد كه اگر نمى پذيرفت , شايد رشته حيات او گسسته مى شد و مسلمانان بحران
شديدى روبرو مى شدند. پس از فرارسيدن موعدى كه قرار بود حكمين نظر خود را ابراز
دارند, عمروعاص , ابوموسى را فريب داد و اين امر نقشه موذيانه معاويه را بر همگان
آشكار ساخت . پس از ماجراى حكميت تعدادى از مسلمانانى كه قبلا با حضرت على همراه
بودند بر ضد ايشان خروج كردند, و];ّّ امام را به خاطر قبول حكميتى كه خود بر وى
تحميل كرده بودند, مورد انتقاد قرار دادند. نبرد با قاسطين در سال 32هجرى رخ داد
نبرد با مارقين مارقين همان گروهى بودند كه على (ع ) را وادار
به پذيرش حكميت كردند, ولى پس از چند روز از كار خود پشيمان شده خواستار نقض عهد از طرف
امام شدند, اما على (ع ) كسى نبود كه پيمان خود را بشكند و نقض عهد نمايد, لذا
اينان كه همان خوارج مى باشند در برابر على (ع ) دست به صف آرايى زدند و در نهروان
با على (ع ) به جنگ پرداختند. حضرت على در اين نبرد پيروز گشت ولى كينه ها در دلها
نهفته ماند. اين نبرد در سال 38و يا به گفته برخى از مورخان در سال 39هجرى رخ
داد. على ع سرانجام پس از چهار سال و چند ماه حكومت
در شب نوزدهم رمضان چهلم هجرى به دست عبدالرحمان بن ملجم كه يكى از افراد مارقين
بود, ضربت خود و به شهادت رسيد روحش شاد باد...
